Cá chua. Cái tên gọi nghe cũng lạ. Nhưng từ chua ở đây không phải là một tính từ mang ý nghĩa chua, cay, mặn ngọt… 

Có lẽ nó thích hợp để nấu món canh chua chăng ? Vốn là người đi nhiều, thích sưu tầm các món ăn đặc sản dân dã của các địa phương trong và ngoài tỉnh nhưng khi đến các tỉnh Duyên hải miền Trung tôi cũng chưa hề nghe nhắc đến loại cá chua. Tuy chưa dám khẳng định nhưng cũng có thể là cá chua chỉ có ở các vùng đầm, hồ nước lợ ven biển Bình Định, nhất là các xã miền biển của huyện Phù Mỹ.

Gọi cá chua không phải vì thịt của chúng có vị chua hay chúng sống trong môi trường nước chua. Đến nay vẫn chưa có ai biết được nguồn gốc và tên thật của giống cá này. Theo nhiều ngư dân, tên "chua" là biểu thị của sự gian khổ (chua cay, chua chát…) trong việc đánh bắt cá bột và nuôi cá trong ao, hồ. Đó là những công việc rất vất vả cộng với tâm trạng nơm nớp lo âu từng ngày, không biết "trắng tay" lúc nào. Cá chua là giống cá được sinh ra trong bọt biển thì cũng dễ tan như bọt biển. Nó sinh trưởng tự nhiên trong môi trường nước lợ. Vùng cửa biển Đề Gi (Cát Khánh - Phù Cát) có điều lạ là nước biển có độ mặn thấp hơn so với các nơi khác trong khu vực, thậm chí dù chỉ cách nhau vài cây số. 

Vào mùa hè, nước trong đầm Đạm Thủy (đầm Đề Gi) cạn dần, nước biển theo thủy triều tràn ngược lên đầm, biến nơi này thành một vùng nước lợ rộng lớn. Trong những đám bọt biển nổi lềnh bềnh sát cửa biển có hàng triệu con cá nhỏ li ti bằng đầu chiếc kim khâu, trong suốt, chỉ phân biệt được nhờ hai chấm nhỏ đen đen của hai con mắt trên đầu. 

Chúng nổi trên mặt nước ẩn dưới lớp bọt. Đó là những chú cá chua bột. Người đánh bắt cá chua bột ngâm mình trong nước mặn, dưới cái nắng hè như đổ lửa, cho đến khi nào đạt yêu cầu mới thôi. Cá bột được nuôi trong ao, hồ nhỏ chừng hai tuần tuổi cho cứng cáp rồi mới thả ra ao nuôi chính. Nuôi cá chua cũng là nghề gian nan, phải theo dõi, chăm sóc hàng ngày. Khi gần ngày thu hoạch, người nuôi nơm nớp lo không biết trời mưa lúc nào, mưa lớn hay nhỏ, mưa vào ban ngày hay ban đêm, nếu để sơ sẩy thì bao công lao sẽ trở thành công cốc.

Tags: cá chua,cá chua hấp,ăn cá chua,món cá chua,cá ngạnh nấu canh chua,cá chua phù mỹ,canh cá dưa chua,canh cá chua miền trung,cá chua hấp lá giang